Geld lenen zonder moeilijke vragen van financiële instellingen over je bedrijfsplan of cijfers: het lijkt geen probleem bij drie Scandinavische kredietaanbieders die zich vooral richten op zzp’ers.
Dat klinkt soepel en sympathiek, maar er is een angel.
De kredietboeren rekenen namelijk stevige rentepercentages – tot wel 200 procent per jaar, waarschuwen de Volkskrant en de Groene Amsterdammer.
Het gaat om de Finse financiers Ferratum en OPR en het Zweedse Yeaz. De bedrijven uit de wereld van flitskrediet en incasso lenen geld aan zzp’ers die nergens anders terecht kunnen. Door de hoge rentes worden verliezen door wanbetalers ruim gecompenseerd door de woekerrentes bij andere leners.
Zzp’ers financieel vogelvrij
De bescherming van ‘gewone’ consumenten is in Nederland vrij goed geregeld. Woekerkredieten voor die groep komen nog maar weinig voor. Er geldt een maximum bedrag voor kredieten en de rente mag niet hoger zijn dan 14 procent op jaarbasis.
Voor zzp’ers geldt die bescherming bij kredieten niet. Minister Hoekstra van Financiën vindt dat deze ondernemers meer kennis hebben dan de gemiddelde consument. Zij moeten hun eigen boontjes doppen en moeten maar zorgen dat ze financieel onderlegd zijn.
Het gevolg? De miljoen zzp'ers in Nederland kunnen leningen aangeboden krijgen met torenhoge rentes die in de consumentenmarkt verboden zouden zijn.
De financiële waakhond Autoriteit Financiële Markten (AFM) helpt ook niet. De AFM is niet opgesteld om bedrijfsleningen te toetsen. En omdat kredietverstrekkers bij leningen aan zzp'ers ook geen bijzondere zorgplicht hebben, zijn lenende zzp'ers dus financieel vogelvrij.
Gedragswetenschapper Martijn Keizer van de Rijksuniversiteit Groningen zegt tegen de Volkskrant dat het onderscheid tussen de zzp’er en consument onzinnig is. "Een ondernemer met een webwinkel vanaf zolder rommelt net zo goed maar wat aan", stelt hij.
Hoge rentes, luisterend oor
Maar zijn die rentepercentages dan echt zo hoog? Een lening op een zogenaamde B2Businesslening bij Ferratums kost gemiddeld bijna 40 procent per jaar. Het meest gunstige bedrijfskrediet bij OPR kost 30 procent rente per jaar. Dezelfde aanbieder biedt ook leningen met 200 procent rente aan. Bij het Zweedse Yeaz variëren de rentes tussen de 18 en 57 procent per jaar.
Een specialist in nieuwe financieringsvormen voor het midden- en kleinbedrijf noemt alle leningen met rentes van meer dan 25 procent op jaarbasis woekerleningen. Deze kenner, Lex van Teeffelen, lector aan de Hogeschool Utrecht, bepleit een renteplafond en zorgplicht bij kredieten aan kleine ondernemers, zoals zzp'ers.
De kredietverstrekkers lijken zich van geen kwaad bewust. Yeaz helpt kleine ondernemers juist om door te kunnen, stelt Yeaz-directeur Laurens van der Starre in een reactie tegen de Volkskrant. Klanten springen volgens hem een gat in de lucht omdat ze eindelijk eens gehoord en geholpen worden. Dat luisterend oor heeft dus wel een prijskaartje.
Kamervragen
Partijen als GroenLinks, PvdA en Denk willen strenger toezicht op leningen aan zzp'ers. Denk stelde ook al Kamervragen. De kans dat Hoekstra zal optreden is klein. Hij ziet meer in financiële discipline van de zzp'ers zelf. Ook een gedragscode uit de kredietsector zelf zou in zijn optiek kunnen helpen.